In het weekend van 13 en 14 september is het weer Open Monumentendag in heel Nederland. Veel monumenten, monumentale instituten, monumentale gebouwen enz. openen dan de deuren om iedereen gratis of tegen kleine entreeprijzen kennis te laten maken met schitterende stukken cultureel erfgoed dat wij als Nederland bezitten. Daarmee hoopt de organisatie zowel het monument als het bijzondere verhaal in leven te houden.
Dit jaar is Nationale Monumentendag gekoppeld aan het thema “Op reis”. Bijzondere monumenten van dit thema zijn o.a. stoomtreinen, oude bussen, koetsen, boten en meer. Elk vervoersmiddel dat meedoet, kent nu nog zijn bestaan. Anders weliswaar. Toentertijd de eenvoud zelve, vandaag de dag allemaal veel geavanceerder en ingehaald door technologie, luxe en comfort. Wat nu vanzelfsprekend lijkt, kent allemaal zijn oorsprong. Hoe ontstond het spoor? Welke functie had het kanaal? Waar reden de koetsen? Die verhalen worden tijdens Open Monumentendag verteld. Ga “Op reis”!
Open Monumentendag vind je in heel Nederland. Wat er waar te bewonderen is vind je op deze site van het gelijknamige evenement. Wij pakken deze gelegenheid aan om als reistips.nl meer van ons eigen land met jullie te delen. Een bijzondere locatie, een attractiepark, een dierenpark, een stad… alles wat we de komende tijd ontdekken of onlangs in ons eigen land hebben ontdekt, gaan we meer en meer met jullie delen. Dat breng mij en dit verhaal voor nu weer even terug bij Open Monumentendag. En wel de bijzondere monumenten en gebouwen die ik zelf noemenswaardig vind om ze dit weekend of anders in de velen die volgen, te bezoeken in Apeldoorn.
Hierbij mijn 5 tips tijdens Open Monumentendag in Apeldoorn
1. Radio Kootwijk
Dit zendstation werd in de vorige eeuw – bijna 100 jaar geleden – gebouwd als communicatiestation tussen Nederland en de voormalige koloniën, dan met name Nederlands-Indië. Ineens ergens letterlijk in de middle of nowhere van de Veluwe besloot onze regering dit zendstation op te tuigen. Bijna een eeuw later staat het mysterieuze en tijdens donkere luchten soms ook wel spooky gebouw er alleen nog als Rijksmonument en wordt het gebruikt voor bijzondere feesten, evenementen en exposities. Tijdens Open Monumentendag wordt het hele verhaal van de zendgeschiedenis hier verteld. Ook is de ligging van het bijzondere gebouw geniaal en kan je meteen in de directe omgeving van Radio Kootwijk schitterend wandelen. Wie weet zie je herten en zwijnen. Het gebouw werd gebruikt in de thriller Mindhunters en ook Nick & Simon fans zullen het gebouw absoluut herkennen. Radio Kootwijk en omgeving is zeker een aanrader buiten dit weekend om.
2. Met de boot over het Apeldoorns Kanaal
Als echte Apeldoorner droom ik ervan om ons kanaal weer tot leven te laten komen. Ooit was ons kanaal een belangrijke handelsroute om o.a. papier uit ons gebied richting de rest van Nederland te krijgen. Via Dieren of Kampen konden de boten dan richting Apeldoorn varen. Gaandeweg de vorige eeuw is de hele doorvaart aan banden gelegd. Ook bij water geldt: “leegstand kost geld”. Toch zouden echte Apeldoorners graag zien dat het Apeldoorns Kanaal weer bevaren zou worden. Al was het maar voor de pleziervaart. Hoewel onderzoek aantoont dat het kan, is het de investering van honderden miljoenen euro’s die ons tegenhoudt. Helaas valt daar in deze tijden wel iets voor te zeggen. Aan de andere kant kan zoiets ons toch ook weer wat opleveren door de jaren heen. Hoe dan ook, er varen geen boten. Behalve tijdens Open Monumentendag. Dan zal er vanaf het Zwitsalterrein vanaf een steiger vertrokken worden voor een tocht van zo’n 300 meter, inclusief de passage door een sluis. Voor de echte Apeldoorner dé kans om het gevoel van scheepvaart weer even te ervaren. Deze trip staat dit weekend hoog op mijn lijstje. Dit specifieke evenement is eenmalig.
3. Zwitsalterrein
Ooit ver voor de tijd dat Unilever alles opkocht, was Zwitsal een merk uit Apeldoorn. De heer Jansen – typisch Apeldoornse naam natuurlijk – nam het recept van een zalfje mee uit Zwitserland. Het zalfje zou een heilzame werking hebben op baby’s. In Apeldoorn maakte hij er een nieuw brouwsel van en maakte van de naam een mengelmoes van zalf en Zwitserland. Zwitsal was geboren. Op de eerste generatie bussen en flessen met merk en logo fungeerde zijn dochter – toen baby – als logo van het merk Zwitsal. Het huidige poppetje met de krul is dan ook naar haar evenbeeld nagemaakt. De enorme fabriek van Zwitsal, gevestigd aan de Vlijtseweg in Apeldoorn, staat op enkele gebouwen na helemaal leeg. De geur van papaver (een heus ingrediënt van het toenmalige poeder) en de heerlijke babypoeder wanen nog rond in dit gebouw. Ideaal voor urbex-toeristen, waar het niet dat er langzaam maar zeker nieuwe initiatieven ontstaan op het terrein. Het grootste succesverhaal op dit terrein is bierbrouwerij De Vlijt, die ons meest gedronken streekbier produceert: Veluwse Schavuyt. Ook al vind je Grolsch of Heineken van oudsher lekkerder, in Apeldoorn drink je Schavuyt. De trots van Apeldoorn. Wie dit terrein tijdens Open Monumentdag bezoekt, slaat meerdere vliegen in één klap. Dit is het centrale vertrekpunt van diverse activiteiten, de brouwerij is open, er zijn diverse proeverijen en de gebouwen van Zwitsal zijn een excursie op zich. Buiten het evenement is het terrein alleen geopend op afspraak of tijdens evenementen.
4. Stoomdepot Veluwse Stoomtrein Maatschappij
In het nabij gelegen dorp Beekbergen (gemeente Apeldoorn) ligt het stoomdepot van de Veluwse Stoomtrein Maatschappij. Op deze locatie vind je diverse oude stoomlocomotieven en treinstellen uit vroegere tijden. Een aantal van de stoomtreinen en wagons doen nog dienst als toeristische lijn tussen Apeldoorn en Dieren (VSM). Laatstgenoemde locatie is niet geheel verwonderlijk, want al eerder vertelde ik dat hier ook het Apeldoorns Kanaal op uitmondt. Een van oudsher verkeersknooppunt dus. Het depot is zeker in het kader van het thema “Op Reis” een schitterende beleving. Het geeft je heel duidelijk een inzicht in het reizen van toen. Wie overigens de treinreis tussen Apeldoorn en Dieren doet, zal zich alleen nog maar meer terug in de tijd wanen. Het stoomdepot is uitzonderlijk te bezoeken tijdens dit weekend. De stoomtrein rijdt veelal van het begin van de lente tot het eind van de zomer. Lees meer over de dienstregeling op de site van de VSM.
5. De stallen van Paleis het Loo
Hier valt een mooie combi te maken tussen dit stukje monument en het groteske monument waartoe de stallen behoren: Paleis het Loo.
De stallen met de vele nostalgische koetsen geven een indruk hoe de leden van het Koningshuis zich lieten vervoeren in andere tijden. Paarden, koetsen, stallen… Het hele verhaal wordt verteld tijdens Open Monumentendag. En met een paar stappen naar rechts lonkt een bezoek aan het enorme paleis, tevens nationaal museum. Kan je je ook verdiepen in het leven van de Oranjes tijdens de afgelopen 200 jaar van ons Koninkrijk. Tevens zijn de schitterende tuinen – zeker met het mooie weer dat is voorspeld – meer dan de moeite waard. Minder fraai: op een steenworp afstand bevindt zich tevens het beruchte monument “De Naald”, waar Karst T. in 2009 een aanval pleegde op het Koningshuis. Het monument dateert uit 1901.
Dit zijn zomaar even 5 highlights tijdens Open Monumentendag. Wie echt wil genieten van mijn stad moet simpelweg zijn ogen open houden en genieten van de natuurrijke omgeving die zich rondom Apeldoorn begeeft. Ben je wat minder van de monumenten en wat meer van het vermaak dan is er dit weekend ook nog op zaterdag 13 september het multiculturele evenement Festival Mondial en op zondag 14 september kan je genieten van o.a. gratis live-muziek in het Oranjepark, Mural Street Art Festival op het Stationsplein en gratis live-muziek in Gigant. Ook kan je beide dagen “gewoon” naar de Apenheul, de Julianatoren of Het Aardhuis gaan. Meer events en informatie over Apeldoorn vind je op Uit in Apeldoorn.
