‘Here’s to the crazy ones. The rebels. The troublemakers. The ones who see things differently’.
Zo begint het beroemde Apple spotje. Het zal te maken hebben met een wat eigenwijze volksaard en de geschiedenis van Tsjechië, maar mensen die anders denken hebben in ieder geval in Praag hun plek gekregen. Anders denken lijkt de Tsjechen na aan het hart te liggen. En andere dingen zien of dingen anders zien zorgt voor een andere kijk op de stad.
Het Jan Hus monument
Op het oude stadsplein van Praag is het monument van Jan Hus prominent aanwezig. Hus was een onafhankelijk denker die rond 1402 de destijds machtige Rooms Katholieke kerk bekritiseerde vanwege de corruptie. Als voorloper van Luther en Calvijn was hij ook fel gekant tegen de praktijk van de verkoop van aflaten. De keizer belegde een conferentie om de religieuze controverses te beëindigen. Ondanks het beloofde vrijgeleide werd Hus gearresteerd en stierf hij uiteindelijk op de brandstapel. Een paar jaar later wierpen zijn volgelingen de burgemeester en verschillende raadslieden uit de ramen van het stadhuis. De term ‘dood door defenestratie’ was geboren. Een periode van opstand en burgeroorlog volgde, waarbij uiteindelijk de Hussieten het onderspit delfden.
In 1891 startte een groep burgers een initiatief voor een monument voor Jan Hus. Er werd een wedstrijd uitgeschreven en na een controverse over de winnaar een tweede wedstrijd. Daarna werd een levensgroot model van latten op het plein neergezet en het commentaar dat daarop kwam verwerkt. Het geheel door bijdragen van burgers bekostigde monument, we zouden het tegenwoordig crowdfunding noemen, werd ten slotte ceremonieel in gebruik genomen op 6 juli 1915, 500 jaar na de dood van Hus.
Het monument zou vooral een symbool van strijd tegen onderdrukking blijken. Eerst tegen de Habsburgers en na 1948 werd in de buurt van het monument zitten gezien als een symbool van afkeer van het communistisch regime.
De John Lennon muur
John Lennon heeft een standbeeld in Havanna, omdat de Cubanen hem zagen als revolutionair. In Praag werd hij na zijn dood geëerd als pacifist door middel van een geschilderd portret op een muur tegenover de Franse Ambassade. En hoe vaak de geheime politie deze muur ook wit schilderde, de portretten bleven verschijnen, waardoor de muur een hardnekkige uiting van protest werd. Tegenwoordig worden de schilderingen op de muur, eigenlijk een grote collage, vooral geplaatst door toeristen, en is de muur net zozeer een eerbetoon aan de Beatles als aan het pacifisme. Het blijft echter een interessante bezienswaardigheid door het samenstel van kleine en grote afbeeldingen en leuzen.
De Zizkov televisietoren
Hij was al opgevallen deze 216 meter hoge bederver van het fraaie stadspanorama. Gekozen als het op één na lelijkst gebouw van Tsjechië. En juist dit heeft de toren op de toeristische kaart gezet en tot iets waar mensen ook weer trots op zijn. Het omdraaien van het gezichtspunt doet hier wonderen Want het uitzicht vanaf het op 93 meter hoogte gelegen observatiedek is bij goed zicht adembenemend. Heel speciaal zijn de in de vloer aangebrachte fotopunten, die in combinatie met een app een interactieve belevenis worden. En er is meer dat een team van bekende architecten en artiesten heeft bedacht. Zo is er een ruimte waar je in hangstoelen kunt chillen onder het genot van een muziekje. Er is een restaurant met als filosofie het serveren van seizoensgebonden gerechten gemaakt van lokale ingrediënten. En er is een éénkamerhotel, waar je op 70 meter hoogte kunt slapen voor 1000 euro per nacht. En aan de buitenkant kruipen tien door David Cerny vervaardige babies tegen de toren op. Voor meer info zie de website van de Zizkov toren.
David Cerny
Deze wat controversiële kunstenaar werd bekend toen hij een Russische tank, die als oorlogsmonument dienst, deed roze schilderde en daarvoor zelfs gearresteerd werd. Sindsdien deed hij meerdere malen van zich spreken door bijzondere kustwerken. De plassende mannen die hij in de tuin van het Kafka museum plaatste staan zijn opgenomen in iedere rondleiding.
Een stuk interessanter dan manneke pis overigens. Zijn kunstwerk ter ere van het Tsjechische voorzitterschap van de EU, waarbij Nederland was afgebeeld als door de zee verzwolgen land, waarbij enkele minaretten boven water staken en Bulgarije als een verzameling hurktoiletten baarde ook opzien, maar is helaas niet te bezichtigen. In Praag zijn verder nog te bewonderen het beeld van St Wenceslas op een dood paard, Sigmund Freud die aan één hand hangt boven een winkelcentrum en, naast de exemplaren op de televisietoren, een paar enorme kruipende baby’s met muntsleuven in het gezicht om de hoek van het Kampa museum.
Krymska
Ondrej Kozba, de initiator van de herrijzing van de buurt Vrsovice, wijst op een plakkaat op de deur van wat op een gesloten cafe lijkt. ‘Drugs en prostitutie; al een paar jaar geleden gesloten door de politie’. We staan in Krymska, de straat die al een paar jaar het zwaartepunt is van het wat hippere uitgaansleven. Ondrej is de man die het begon met Café v’Lese en straatfeesten met live muziek waar hij nog steeds enthousiast over vertelt. Maar met die activiteiten was het niet gedaan. Een half uurtje eerder ontmoetten we hem in een nabijgelegen park bij een piano. Bevlogen verhaalde hij over zijn initiatieven om de buurt te verlevendigen. Openbare piano’s, een evenement waar grootschalig de Tango werd gedanst, publieke schaakborden. Ondrej heeft nu een organisatie en bescheiden financiële steun, maar is begonnen met het uit eigen zak financieren van initiatieven om de stad leuker te maken. Je bent verliefd, loopt door het park en dan hoor je mooie muziek. Dat dus. Iets verder staat een paal met een rij knoppen. Ondrej drukt op en knop en een sonore stem komt uit de speaker. Het is een poëziepaal. Door op een knop te drukken selecteer je een gedicht.
In het Vegan en Raw restaurant Plevel, eveneens in Krymska, vertelt hij met groot enthousiasme verder over zijn initiatieven en de straat. Hij pakt een laptop en laat foto’s zien van de straatfeesten, het tangodansen en zijn andere initiatieven. Maar, zoals het een entrepreneur betaamt is hij na vijf jaar toe aan een nieuwe uitdaging. ‘Sinds een week heb ik een kasteel gehuurd. Dat wordt mijn nieuwe project. Schrijvers en dichters mogen er verblijven en werken. De bedoeling is een gemeenschap met een wisselende bezetting’. Ondrej moet naar zijn kasteel en laat ons achter in de handen van Vojtech Jilek, de eigenaar van restaurant Plevel. Die leidt ons verder door de straat. Even om de hoek komt een nieuwe club in een kelder, er zijn een aantal barretjes met de onvermijdelijke hipsters. En een foodtruck met hamburgers met de bijna onvermijdelijke pulled pork. Maar cafe v’ Lese is nog steeds het hart.
Twee verdiepingen: een bar en een kelder, die dienst doet voor optredens van wat alternatieve muziekacts. Voor een avond met wat anders dan nette en dure bars is dit een absolute aanrader. Maar loop ook eens overdag door de buurt voor een ander stukje Praag. En voor lunch of diner is restaurant Plevel een absolute aanrader. De beste vlees en visloze maaltijd die ik ooit gehad heb. Check de website van cafe v’Lese voor optredens.
